Η χρονιά που έδιωξες τη μιζέρια

Αρχίζω με την απαραίτητη Καλή Χρονιά – και δίχως περιττές εισαγωγές μπαίνω στην ουσία. Η μιζέρια περισσεύει γύρω μας. Όμως εσύ που διαβάζεις αυτό το κείμενο… μπορείς να κάνεις ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση – και τη νέα χρονιά να ξαποστείλεις τη μιζέρια στη λακκούβα της. Ας γίνει ο νέος χρόνος, ο χρόνος που έδειξες στη μιζέρια ποια είναι η θέση της: στη λάσπη, όχι στην ψυχή σου.

«Έδιωξες», όχι «θα διώξεις». Η χρήση μελλοντικού χρόνου μοιάζει μ’ εκείνες τις υποσχέσεις που δίνουμε στις αρχές κάθε χρονιάς – για να τις αναιρέσουμε λίγο καιρό μετά. Κάθε πρώτη του χρόνου γινόμαστε όλοι πολιτικοί του εαυτού μας και πρωταγωνιστούμε σε υπέροχες προεκλογικές εκστρατείες, τις οποίες ραίνουμε συγκινημένοι με πολύχρωμα λουλούδια προσδοκίας. «ΘΑ γίνω καλύτερος», «ΘΑ υλοποιήσω τον Χ στόχο», «ΘΑ κάνω αυτό κι εκείνο». Θα, θα, θα – τα δυο πιο υποκριτικά γράμματα στην ιστορία της ανθρώπινης γλώσσας. Τα φαντάζομαι με κοστούμι και γραβάτα να εργάζονται στις δημόσιες σχέσεις ενός πολιτικού γραφείου και να μου ξαποστέλνουν γλοιώδη σαγηνευτικά χαμόγελα.

Δεν βάζω «θα» στον τίτλο μου, λοιπόν. Δεν υπάρχει αύριο! Μόνο το χθες υπάρχει – για να τρώει την ψυχή σου τις νύχτες. Και το Εδώ και Τώρα – που σου φωνάζει, με την ψιλή αυτή φωνή του, να του δώσεις λίγη σημασία.

Το νέο έτος ξημερώνει εξαπλώνοντας σύννεφα και ομίχλες οικονομικής αβεβαιότητας και δύσκολων καιρών – ωστόσο είμαι πεπεισμένος πως ο μεγαλύτερος αγώνας του καθένα από μας είναι πρώτα ψυχολογικός και πνευματικός. Να το πω με άλλα λόγια: πρόκειται για την αναγκαιότητα να ορθώσεις το ανάστημά σου και να υψωθείς πάνω από τη λασπουριά της γενικευμένης κατάπτωσης•να γίνεις δημιουργικός και δραστήριος σε καιρούς αυξανόμενης γκρίνιας και παθητικοποίησης•να γεμίσεις την ψυχή και την καρδιά σου με οτιδήποτε σε ανυψώνει σωματικά, νοητικά και συναισθηματικά – σε μια εποχή που κανόνας είναι το άδειασμα, όχι το γέμισμα. Να μάθεις ξανά να δίνεις και όχι μόνο να παίρνεις. Σε καιρούς που μια μερίδα του κόσμου (από τους άγνωστους στον δρόμο ως εκείνους που θεωρούσες φίλους) γυρεύει να τραφεί με συναισθηματικά αποφάγια και μαύρο χυλό – οφείλεις να μάθεις πάλι να βρυχάσαι σαν λιοντάρι!

Με άλλα λόγια: να υπερβείς βρυχώμενος τη μιζέρια ενός κόσμου, που στη θέλησή του να υπάρξει, λησμόνησε να ζει!

«Διώχνω τη μιζέρια» δεν σημαίνει πετάω στα σύννεφα. Δεν είσαι είκοσι χρονών και η ζωή δεν είναι λουναπάρκ. Όποιος ζει τη ζωή σαν ρόλερ κόστερ, αργά ή γρήγορα θα ξεράσει ζαλισμένος. Διώχνω τη μιζέρια σημαίνει απομακρύνω την περιττή σκουριά•τη νευρωτική ασχήμια. Εκείνο που αναπαράγεται ναρκισσευόμενο στο βούρκο του κι αναπαράγει τη βλακεία του. Εκείνο που μεταδίδεται ευκολότερα κι απ’ τη χειρότερη πανδημία. Αρνητισμός, παραίτηση, βόλεμα, μεμψιμοιρία – όλα μάσκες του ίδιου φαινομένου.

Ποιο είναι το αντίθετο της μιζέριας; Αν απαντήσεις «η χαρά» ή «η ευτυχία»… ξανασκέψου το. Το αντίθετο είναι η ζωτικότητα! Το μοίρασμα της δύναμης, όχι της παραίτησης. Μίζερος δεν είναι ο άνθρωπος που νιώθει πόνο – μα εκείνος που τον αποφεύγει, κατά τον ίδιο τρόπο που αποφεύγει τη χαρά! Χαρακτηριστικό της μιζέριας δεν είναι η χαρά ή η θλίψη – μα η μετριότητα! ΖΩ – σημαίνει ν’ αποδέχομαι τη χαρά και τη θλίψη και την απώλεια και τον πόνο και τον θυμό και την πίκρα και το όνειρο!

Στη μιζέρια δεν αρμόζει το κόκκινο του πάθους, της προσδοκίας και του πόνου – μα το χρώμα της σκουριάς. Ο μίζερος δεν είναι θάλασσα που πλημμυρίζει, δεν είναι ποτάμι που ξεχύνεται με προσδοκία σε φόβο σε άγνωστα νερά… μα αποξηραμένη λίμνη! Βαλτώδες έλος! Και ως τέτοιος, μεταδίδει την αποφορά και την αρρώστια του σε όποιον πλησιάσει! Μια αρρώστια που κηρύττει, με φωνή που αντηχεί σαν κοάσματα βατράχων: «μην προσπαθείς»… «μην αλλάζεις»… «έτσι ήταν τα πράγματα κι έτσι θα είναι πάντα». «Δεν μπορώ να μοιραστώ τη φαντασία μου μαζί σου… μπορώ όμως να μοιραστώ την αηδία μου.» Τέτοια κοάζουν τα βρεκεκέξ της γενικευμένης μιζέριας!

Κι έτσι διαδίδεται το μεγαλύτερο ψέμα όλων. Εκείνο που αναπαράγουν οι μίζεροι του κόσμου, εκείνο που παπαγαλίζουν τα κυρίαρχα Μέσα Ενημέρωσης, εκείνο που σου μεταδίδουν εκείνοι που σε πλήγωσαν και ολοένα σε πληγώνουν: πως τίποτα ποτέ δεν αλλάζει! Όσο ένας άνθρωπος δεν μπορεί να αλλάξει – τότε δεν μπορεί ν’ αλλάξει και ο κόσμος!

Αν σε αυτό το κείμενο διάβασες μια διακήρυξη «αισιοδοξίας», δεν διάβασες σωστά. Αν σε αυτά τα λόγια βλέπεις μια έκφανση κάποιου παραστρατημένου «ρομαντισμού», σου ζητώ να το σκεφτείς καλύτερα. Δεν υπάρχει ρομαντισμός στο λιοντάρι που βρυχάται! Είναι η κραυγή της φύσης – ή ίδια κραυγή που αντηχεί στα τρίσβαθα της σπηλιάς που κρύβεις μέσα σου! Είναι τα χρώματα που πνίγηκαν στις αναθυμιάσεις του αποπνικτικού σου γκρίζου! Είναι ο κεραυνός που αντηχεί στη διαπεραστική σιωπή σου! Είναι η μετριότητα που σε έκανε να επαναπαυτείς – και να μη διεκδικήσεις το καλύτερο για τον εαυτό σου!

Είναι η ρωγμή στον τοίχο του κόσμου σου! – σου θυμίζει κάτι αυτό;

Προσπάθησε. Κι αν προσπαθήσεις… θα βοηθήσεις και κάποιον άλλο να κάνει το ίδιο! Μην το ξεχνάς αυτό: ο κόσμος εξαρτάται από σένα! Ίσως κι εγώ που γράφω αυτό το κείμενο.

Και αν αποτύχεις – κανείς δεν θα σε κατηγορήσει. Γιατί έπαιξες κι έχασες. Έπαιξες, όμως. Και αν μάθεις πάλι να γελάς… θα γίνεις όμορφος. Και αν μάθεις πάλι να κλαις… θα γίνεις ακόμα ομορφότερος. Ένας Αχιλλέας που κλαίει για τον χαμό του φίλου του είναι ηρωικότερος από έναν Αχιλλέα που αποτελειώνει τους εχθρούς του στη μάχη.

Κάνε τη χρονιά να είναι καλή – μην περιμένεις να γίνει από μόνη της. Αυτά είχα να σου πω.

Το Φονικό Κουνέλι. Γραμμένο μια πρωτοχρονιά.