Ευτυχώς, ο συγγραφέας Σαλμάν Ρούσντι επέζησε της πρόσφατης επίθεσης με αλλεπάλληλες μαχαιριές που δέχτηκε κατά τη διάρκεια ομιλίας του σε εκδήλωση. Και έτσι ο βρετανο-ινδός λογοτέχνης έχει να λέει πως «το έζησε κι αυτό» – όπως τόσα άλλα από το 1989 κι έπειτα, όταν εκδόθηκαν για πρώτη φορά οι «Σατανικοί Στίχοι» και απειλήθηκε με θάνατο από τους εξτρεμιστές.
Ναι, συμβαίνουν αυτά στον κόσμο μας. Ναι, είναι κι αυτό μέρος της πραγματικότητάς μας, εν έτει 2022 – και, ναι, η δύναμη της γραφής και του πνεύματος παραμένει ακλόνητη. Για να φοβίζει τόσο, ο λόγος παραμένει ισχυρός. Αυτό το τελευταίο είναι ένα θετικό στοιχείο, αν μη τι άλλο. Το κριτικό πνεύμα και ο ανοιχτός νους φέρουν πάντα τη δύναμη να σκορπίζουν τις σκιές της γενικευμένης ανθρώπινης τρέλας.
Δεν το κρύβω, όμως. Υπάρχουν στιγμές που παρατηρείς την πραγματικότητα γύρω σου… και νιώθεις πως θες να φύγεις. Να πας κάπου μακριά. Στην κορυφή ενός βουνού, ίσως. Πέρα από τους ανθρώπους, πέρα από τις αντιλήψεις τους, πέρα από το «καλό» και το «κακό» τους. Εκεί που θα έχεις την ησυχία σου. Κι αυτό διότι «η πληροφορία καταργήθηκε – κι έκτοτε ζούμε σ’ ένα παραμύθι».
Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι από τους «Σατανικούς Στίχους» του Σαλμάν Ρούσντι:
«ΤΗΝ ΕΙΚΟΣΤΗ ΠΡΩΤΗ ΝΥΧΤΑ ΤΟΥΣ μαζί, κι αφού η Άλλι είχε πιει ήδη πέντε διπλά Τζέιμσον, είπε: «Γιατί ανέβηκα στ’ αλήθεια εκεί πάνω στο βουνό…; Μη γελάσεις: για να πάω πέραν του καλού και του κακού.»
Δε γέλασε. «Κατά τη γνώμη σου, τα βουνά είναι πέραν της ηθικής;», τη ρώτησε σοβαρά.
«Αυτό έμαθα στην επανάσταση», συνέχισε εκείνη. «Αυτό το πράγμα: η πληροφορία χάθηκε, καταργήθηκε, κάποια στιγμή στον εικοστό αιώνα, δεν μπορώ να πω πότε ακριβώς. Ανθίσταται στη λογική αυτό το μέρος της πληροφορίας που καταργήθηκε. Έκτοτε, ζούμε σ’ ένα παραμύθι. Με εννοείς; Τα πάντα συμβαίνουν ως δια μαγείας. Κι εμείς, οι νεραϊδοπαρμένοι, δεν έχουμε ιδέα για το τί στο διάολο συμβαίνει. Πώς να ξέρουμε, λοιπόν, αν είναι σωστό ή λάθος; Δεν ξέρουμε καν περί τίνος πρόκειται.
»Έτσι, λοιπόν, αυτό που σκέφτηκα είναι ότι μπορείς να κάνεις κομμάτια την καρδιά σου πασχίζοντας να τα ερμηνεύσεις όλα αυτά, ή μπορείς να πας να καθίσεις σ’ ένα βουνό, γιατί εκεί πήγε η αλήθεια, είτε το πιστεύεις είτε όχι, απλώς τα μάζεψε κι έφυγε απ’ αυτές τις πόλεις όπου ακόμη και το πού πατάμε είναι μια επινόηση, ένα ψέμα, και κρύφτηκε εκεί πάνω, στον διάφανο αέρα, όπου οι ψεύτες δεν τολμούν ν’ ανέβουν για να μην εκραγούν τα μυαλά τους. Εκεί πάνω είναι η αλήθεια, σίγουρα εκεί.»
Η μετάφραση των «Σατανικών Στίχων» είναι του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη. Πρώτη έκδοση: 1989. Παρουσίαση: το Φονικό Κουνέλι, Αύγουστος 22.
