Αν τα κλασικά λογοτεχνικά έργα γράφονταν την εποχή του covid

Το σημερινό μας θέμα, αγαπητοί περιηγητές των υποχθόνιων λαγουμιών, δίνει επιτέλους την απάντηση σε ένα από τα μείζονα ερωτήματα της εποχής μας: τί θα έγραφαν οι αγαπημένοι μας συγγραφείς αν δημοσίευαν τα έργα τους στη σύγχρονη εποχή της πανδημίας; Μια εποχή άκρας δημιουργικότητας και μείζονος έμπνευσης για κάθε δημιουργό, όπως γνωρίζουν όλοι. Φυσικά το Κουνέλι δεν θα μπορούσε παρά να έχει την απάντηση (όπως έχει τις απαντήσεις για κάθε λογοτεχνικό θέμα). Δίχως άλλες εισαγωγές, ας φορέσουμε τις μάσκες μας και ας προχωρήσουμε στο ψητό (ναι, το σημερινό θέμα διαβάζεται υποχρεωτικά με χρήση μάσκας. Για καλό και για κακό κρατήστε και ένα πιστοποιητικό εμβολιασμού στο πλάι).

Ιδού ορισμένα από τα κλασικότερα λογοτεχνικά έργα, ελαφρώς τροποποιημένα ώστε να εντάσσονται αρμονικά στις νεότερες συνθήκες:

1 – Το Υπόγειο 2022, του Φίοντορ Ντοστογιέφσκι. Ένας άντρας περνά το σύνολο της καθημερινότητάς του κλεισμένος στα κατάβαθα ενός υπογείου, ενώ στον εξωτερικό κόσμο η πανδημία σαρώνει. Θυμάται πικρόχολα όσα έχει ζήσει, αναλογίζεται την εποχή που κυκλοφορούσε ελεύθερα μεταξύ ανθρώπων, δίχως μάσκες και περιορισμούς… και χαίρεται, καθώς συνειδητοποιεί πως η ζωή του τότε ήταν εξίσου, αν όχι περισσότερο σκατένια, απ’ τη ζωή που κάνει τώρα.

2 – Η Αλίκη στη Χώρα της Πανδημίας. Μια ελαφρώς τροποποιημένη εκδοχή του βιβλίου του Λιούις Κάρολ. Στο αρχικό έργο η Αλίκη έπρεπε να πιει από το φίλτρο που έλεγε «Πιες Με» και να φάει το μπισκότο που έλεγε «Φάε Με», προκειμένου να εισχωρήσει στα ενδότερα της χώρας των θαυμάτων. Εδώ η οδηγία τροποποιείται ελαφρώς: «Εμβολιάσου» και «Κάνε Rapid Test». Περιγράφονται με λογοτεχνική γλαφυρότητα, μεταξύ άλλων, οι απόπειρες της Αλίκης να κάνει rapid test, φτύνοντας σε σακουλάκια και τοποθετώντας ξυλάκια στη μύτη της.

Τελικά κατορθώνει να εισχωρήσει στη χώρα των θαυμάτων (έχοντας επιτέλους το πιστοποιητικό στα χέρια της) – μόνο και μόνο για να διαπιστώσει πως η Βασίλισσα εφαρμόζει εντελώς λανθασμένη πολιτική, κόβοντας κεφάλια αριστερά και δεξιά. Το αποκαλεί «Νέα Μέτρα». Το βιβλίο κλείνει με τη χαρακτηριστική ατάκα: «είμαστε όλοι τρελοί και άρρωστοι εδώ».

3 – Ρωμαίος και Ιουλιέτα, του Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Ένας έρωτας που γαλούχησε γενιές και γενιές, ελαφρώς τροποποιημένος ώστε να μιλάει καλύτερα στον άνθρωπο των καιρών μας. Ο Ρωμαίος είναι ερωτευμένος με την Ιουλιέτα, μα η τραγική αντίθεση του ζεύγους έγκειται πλέον στο εξής: εκείνος είναι ανεμβολίαστος, εκείνη εμβολιασμένη. Τί να κάνει, λοιπόν, ο Ρωμαίος; Πηγαίνει στα κρυφά κάτω απ’ το μπαλκόνι και της κάνει καντάδες τις νύχτες. Κάποια νύχτα όμως η Ιουλιέτα δεν αντέχει άλλο και του ανοίγει το παραθύρι: «πέρνα μέσα, κι ας είσαι ανεμβολίαστος! Κανείς δεν θα το μάθει!»

Κι εδώ αρχίζει η τραγωδία.

4 – Το Απολυμαντικό Άρωμα του Ονείρου, του Τομ Ρόμπινς. Ένας έκπτωτος πρίγκιπας και μια σκλάβα στην αρχαία Βοημία ανακαλύπτουν επιτέλους το μυστικό της αθανασίας: ένα άρωμα που μοσχοβολάει απολύμανση. Αρκεί να ταξιδέψουν στον χρόνο και να ραντίσουν όλους τους ανθρώπους με το συγκεκριμένο άρωμα και… αυτό ήταν, τέλος οι πανδημίες. Στη συνέχεια όμως συνειδητοποιούν τη γελοιότητα της φάσης και αποφασίζουν να μην κάνουν τίποτα απολύτως. Το βιβλίο τελειώνει απότομα.

5 – Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο (Εξαιτίας των Περιορισμών), του Μαρσέλ Προυστ. Ένας άντρας δεν έχει να κάνει και πολλά πράγματα πλέον, καθώς περιορίζεται σημαντικά λόγω πανδημίας και μέτρων. Αναζητάει τον χρόνο που χάθηκε, λοιπόν – ο οποίος συσσωρεύεται και συσσωρεύεται. Έκταση έργου: 500 τόμοι.

6 – Τάδε Έφη Ζαρατούστρα, του Φρίντριχ Νίτσε. Ο προφήτης Ζαρατούστρα κηρύττει τις φλογερές του αλήθειες σε μια σύναξη ανθρώπων, μα οι δεύτεροι αδυνατούν να τον κατανοήσουν – χρειάζεται να κρατάνε αποστάσεις, ο Ζαρατούστρα μιλάει κάτω από τρεις μάσκες και στο τέλος κανείς δεν ακούει κανέναν. Ο Ζαρατούστρα οραματίζεται την έλευση του Υπεράνθρωπου: εκείνου που είναι απρόσβλητος σε κάθε πανδημία. Τονίζει με πάθος πως «ό,τι δεν σε σκοτώνει, σε κάνει πιο δυνατό» και χλευάζει τα μέτρα του κράτους – μα κανείς δεν τον ακούει. Στο τέλος αποσύρεται και πάει να ζήσει στο βουνό, κρατώντας αποστάσεις απ’ τους ανθρώπους που αδυνατούν να τον κατανοήσουν. Οι δεύτεροι ερμηνεύουν την αποστασιοποίησή του ως έκτακτο μέτρο προστασίας απέναντι στην εξάπλωση του covid – και τον επικροτούν γι’ αυτή τη στάση του.

Κάτι που αποδεικνύει πως πάλι δεν τον έχουν καταλάβει.

7 – Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 Μέρες στην Εποχή της Πανδημίας, του Ιουλίου Βερν. Ένας άντρας βάζει το μεγαλύτερο στοίχημα της ζωής του: να κάνει τον γύρο του κόσμου. Υπό κανονικές συνθήκες αυτό θα μπορούσε να γίνει εύκολα πλέον – όχι σε 80 μέρες, μα σε μια βδομάδα όλη κι όλη. Στην εποχή της πανδημίας όμως τα δεδομένα έχουν αλλάξει: σκέψου τον έλεγχο στον οποίο πρέπει να υποβάλλεται από χώρα σε χώρα, σκέψου τα πιστοποιητικά που χρειάζεται να κουβαλάει, σκέψου τον κίνδυνο εξάπλωσης του κορονοϊού. Περιττό να πούμε πως η πρόκληση τώρα είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη που ίσχυε τον 19ο αιώνα. Το αληθινό στοίχημα δεν είναι αν θα επιστρέψει σε 80 μέρες – μα αν θα επιστρέψει σε 80 μέρες δίχως να έχει κολλήσει το οτιδήποτε.

Το βιβλίο κυκλοφορεί και σε τοπική εκδοχή: “Ο Γύρος της Πόλης τον Καιρό της Πανδημίας”. Το στοίχημα μένει ίδιο: θα κατορθώσει ο ήρωάς μας να γυρίσει όλη την πόλη με τα υπάρχοντα μέσα συγκοινωνίας και τα ανύπαρκτα μέτρα προστασίας τους (αραιά δρομολόγια στους συρμούς, κόσμος πηγμένος σαν σαρδέλες στα λεωφορεία και τα βαγόνια του ηλεκτρικού), δίχως να κολλήσει οτιδήποτε – και δίχως να τον κατηγορήσουν πως «φταίει ΑΥΤΟΣ γιατί δεν φόρεσε σωστά τη μάσκα του»;

8 – Έρωτας στα Χρόνια του Κορονοϊού, του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Ένας άντρας και μια γυναίκα ερωτεύονται εξ’ αποστάσεως ο ένας τον άλλο, καθώς αδυνατούν να έρθουν σε κανονική επαφή λόγω περιορισμών. Κάποια στιγμή ο covid υποχωρεί και το ζευγάρι συνειδητοποιεί τη φρικτή αλήθεια: ήταν οι περιορισμοί της πανδημίας εκείνοι που αναζωπύρωναν τον έρωτά τους. Δίχως πανδημία χάνεται η πρόκληση! Αποφασίζουν λοιπόν να κολλήσουν εκ νέου covid όλο τον υπόλοιπο πληθυσμό με την ολόδική τους νέα μετάλλαξη “EROS”. Ο πλανήτης κολλάει εκ νέου, η πανδημία αρχίζει πάλι απ’ την αρχή, ο πληθυσμός εξοντώνεται και το ζευγάρι μπορεί να απολαύσει τον αναγεννημένο έρωτά του. Το βιβλίο κλείνει με το ρομαντικό απόφθεγμα: “εγώ κι εσύ, εσύ κι εγώ, μόνοι πάνω στη γη”.

9 – Λόγος Περί της Μεθόδου του Self-Test, του Ρενέ Ντεκάρτ. Το γνωστό βιβλίο φιλοσοφίας του Καρτέσιου, ελαφρώς τροποποιημένο. Το «σκέφτομαι, άρα υπάρχω» έχει πια ξεπεραστεί. Εκείνο που ισχύει τώρα είναι το «έχω πιστοποιητικό, άρα υπάρχω». Και αν αμφιβάλλεις γι’ αυτό, μάλλον δεν έχεις δοκιμάσει να μπεις σ’ ένα κατάστημα ή να κάτσεις σε μια καφετέρια.

Όσο αφορά τη «μέθοδο» που αναφέρεται στον τίτλο; Αφορά τις οδηγίες αυτοπροστασίας απέναντι στην εξάπλωση του covid, τις κατάλληλες μάσκες, τον έγκυρο τρόπο να κάνεις self test, τον εμβολιασμό ανάλογα με την πληθυσμιακή ομάδα, τα μέτρα που ισχύουν στην εργασία και την εστίαση. Με άλλα λόγια, τη μόνη «μέθοδο» που δείχνει να απασχολεί το βαθύτατα φιλοσοφημένο ανθρώπινο είδος εν έτει 2022.

10 – Τροπικός του Κορονοϊού, του Χένρι Μίλερ. Ένας άντρας αποφασίζει να ζήσει μια έκφυλη παρηκμασμένη ζωή, στο μεταίχμιο των κανόνων της κοινωνίας. Περιγράφει λοιπόν τις ερωτικές εμπειρίες του με γυναίκες του περιθωρίου, εντελώς χύμα, δίχως μάσκες και δίχως να έχουν εμβολιαστεί. Το βιβλίο ασφαλώς δεν συνιστά παράδειγμα προς μίμηση – είναι όμως σίγουρο best seller.

11 – Δόκτωρ Τζέκυλ και Μίστερ Χάιντ, του Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον. Το βιβλίο αναφέρεται σ’ έναν άντρα με διχασμένη προσωπικότητα, ο οποίος αποφασίζει να διαχωρίσει τις αντιφατικές προσωπικότητές του σε δυο ξεχωριστά όντα. Έτσι λοιπόν αναδεικνύεται ο δόκτωρ Τζέκυλ – που είναι εμβολιασμένος – και ο μίστερ Χάιντ – που είναι ανεμβολίαστος…

12 – Δράκουλας 2022, του Μπραμ Στόκερ. Ο κόμης Δράκουλας των ημερών μας δεν δαγκώνει τους ανθρώπους, δεν τους πίνει το αίμα. Ίσα που φταρνίζεται πάνω τους…

13 – Μεγάλες Προσδοκίες του ‘22, του Καρόλου Ντίκενς. Ήρωας εδώ δεν είναι ένας άνθρωπος, μα μια κυβέρνηση. Μια κυβέρνηση που θεωρεί πως με την πολιτική που εφαρμόζει θα κατορθώσει να αντιμετωπίσει την εξάπλωση του κορονοϊού. Αληθινά, «Μεγάλες Προσδοκίες».

14 – Ο Εμβολιασμένος Άνθρωπος, του Αλμπέρ Καμύ. Μια παραλλαγμένη εκδοχή του «Επαναστατημένου Ανθρώπου», τέτοια που να καταπιάνεται με τα μείζονα ζητήματα της εποχής μας.

15 – Το Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι, του Όσκαρ Ουάιλντ. Το βιβλίο είναι ίδιο σε όλα, με μία και μοναδική διαφορά στο τέλος: το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι φοράει μάσκα προστασίας. Ο Ντόριαν το βλέπει και ξενερώνει τη ζωή του.

16 – Η Δίκη της Πανδημίας, του Φραντς Κάφκα. Το θέμα γνωστό, μόνο οι συνθήκες αλλάζουν. Ένας άντρας στέκει στο εδώλιο της δικαιοσύνης δίχως να γνωρίζει ποιο είναι το φταίξιμό του. «Κύριοι, πείτε μου να καταλάβω επιτέλους, για ποιο πράγμα με κατηγορείτε; Όπως βλέπετε φέρω πάνω μου όλα τα αναγκαία πιστοποιητικά και χαρτιά, τηρώ τα αναγκαία πάντα μέτρα, φοράω τρεις μάσκες τη μία πάνω στην άλλη, έχω κάνει όλους τους εμβολιασμούς (ακόμα και εκείνους που δεν έχουν αναγγελθεί ακόμα), αποφεύγω τους χώρους εστίασης, τηρώ πάντα αποστάσεις, φοβάμαι ως και τη σκιά μου να πλησιάσω μη τυχόν και με κολλήσει τίποτα. Κι όμως, για κάποιο λόγο που δεν ξέρω, φταίω!»

Και εδώ έρχεται η απάντηση: «Ασφαλώς και φταις! Δεν το έχεις καταλάβει πια; Πρέπει να φταις εσύ! Πρέπει πάντα να φταις εσύ! Γιατί αλλιώς το φταίξιμο πάει σε μας που παίρνουμε τις αποφάσεις – κι αυτό δεν μας συμφέρει. Είσαι ένοχος, λοιπόν – και θα είσαι πάντα ένοχος στα μάτια μας! Κι επειδή ψάχνεις για αιτίες και λόγους – ορίστε, θα στις δώσουμε. Έχεις πρόστιμο 1000 ευρώ, γιατί έβηξες τις προάλλες μες στο τρένο. Ικανοποιήθηκες τώρα; Επόμενος!»

Last but not least…

17 – Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος, του Άλντους Χάξλεϊ. Καμία παραλλαγή εδώ. Πρόκειται για το ίδιο βιβλίο που εκδόθηκε το 1932, όπως ακριβώς γράφτηκε τότε. Διαβάστε το και θα συνειδητοποιήσετε πως θα μπορούσε να μιλάει για την εποχή που ζούμε τώρα.

Το Φονικό Κουνέλι, Γενάρης του 22