Σύνταγμα, Μάρτης του 2016

Αθήνα, πλατεία Συντάγματος, Μάρτης του 2016. Πλήθη κόσμου φέρνουν και συγκεντρώνουν είδη πρώτης ανάγκης για τους πρόσφυγες. Άλλοι φέρνουν τρόφιμα, άλλοι είδη υγιεινής, άλλοι ρούχα. Οι εθελοντές δεν προλαβαίνουν να παραλαμβάνουν τσάντες με πράγματα και να τα τοποθετούν σε πελώριες στιβάδες, καθοδηγώντας ταυτόχρονα τον κόσμο, απαντώντας συνεχώς σε ερωτήσεις – εδώ τα σαπούνια, εδώ τα μωρομάντιλα, εκεί τα τρόφιμα, τα ρούχα παραπέρα. Ασταμάτητα. Κάνουν πολλή δουλειά – μα δεν θα τους δούμε στα κανάλια.

Κι αν είναι απόκριες, δεν πρόκειται για πάρτυ μασκέ – και αν υπάρχει κάποιο καρναβάλι, να είστε βέβαιοι πως δεν βρίσκεται σε αυτό το μέρος. Βρίσκεται πέρα, πίσω από σιδερόφρακτα τείχη, κατεδαφισμένα κτίρια και φοβισμένες συνειδήσεις. Καρναβάλι με θεματική: «Πίσω στο Μεσαίωνα». Πάντως μουσική στο Σύνταγμα υπήρχε – ήταν η συμφωνία δίχως νότες του κόσμου που επιθυμούσε να εκφράσει κάποια μορφή αλληλεγγύης. Να κρύβει άραγε αυτό μια ασυνείδητη ψυχολογική ταύτιση – τη σκέψη πως «αν ήμασταν εμείς στη θέση τους, θα επιθυμούσαμε να μας συμπαρασταθούν το ίδιο»;

Η συνέχεια της διαδρομής ενίσχυσε μια προϋπάρχουσα διάθεση προβληματισμού. Γιατί τα γεγονότα είναι πάντα συγκεκριμένα – μα οι ερμηνείες τους ποικίλουν όσο οι άνθρωποι. Μακάρι να ήξερα ποιο είναι το Σωστό και ποιο το Λάθος, μα φαίνεται πως τη μέρα που διδασκόμασταν αυτούς τους κανόνες στο σχολείο, κάπως με πήρε ο ύπνος – και έτσι παρέλειψα να τους αποστηθίσω. Κρίμα – είναι τόσο ωραίο όταν παπαγαλίζεις την Αλήθεια που σε έχουν διδάξει (οι γονείς, ο περίγυρος, τα ΜΜΕ, οι πολιτικοί, κλπ). Σε κάνει και νιώθεις ασφαλής – σίγουρος πως η κοσμοθεωρία σου είναι σωστή και σύ ζεις όμορφα μέσα στον μικροσκοπικό σου, τετραγωνισμένο κόσμο. Με τις ορθές γωνίες του και όλα. Λες και η Γη δεν είναι σφαιρική.

Ξέρω ένα πράγμα πάντως: Η αναζήτηση του απόλυτα Σωστού και του απόλυτα Λάθους υποκρύβει μια ανασφάλεια – και, αντίστοιχα, μια επιθυμία καθοδήγησης. Πες μου την Αλήθεια κι εγώ θα κινήσω γη και ουρανό – αρκεί να ξέρω την Αλήθεια! Έτσι πηγάζει η δύναμη των θρησκειών, έτσι πηγάζει η δύναμη των πολιτικών. Σε απαλλάσσουν από την βαθιά αβεβαιότητα της προσωπικής αναζήτησης – σου παρέχουν την Αλήθεια σε ένα όμορφο, καλογυαλισμένο πακέτο. Το Σωστό, το Λάθος, το Καλό και το Κακό. Όλα απλά και τακτοποιημένα. Γιατί ποιος αντέχει να ψάχνεται μονάχος… πολύ άγχος, αδερφέ, πολλή φαγούρα – και η ζωή είναι μικρή.

Δεν γνωρίζω λοιπόν πως θα «εξελιχθούν» τα πράγματα με τους πρόσφυγες, ούτε επιθυμώ να κάνω προβλέψεις – ας τις κάνουν εκείνοι που, τάχα, γνωρίζουν τα πάντα. Ούτε με ενδιαφέρει να «πείσω» τον κόσμο και να του πω τι να κάνει – γιατί δεν ισχυρίζομαι πως κατέχω την απόλυτη αλήθεια, ούτε μου την έμαθε κανένας. Ένα πράγμα ξέρω μόνο (ίσως το μόνο για το οποίο μπορώ να είμαι βέβαιος): Πως ικανοποιήθηκα βλέποντας τόσο μεγάλη προσέλευση κόσμου, σήμερα, στο Σύνταγμα. Και με ικανοποιεί εξίσου η σκέψη πως γίνονται κι αλλού, σε άλλα μέρη, αντίστοιχες κινήσεις.

Αυτό ναι – το γνωρίζω με βεβαιότητα.

Ήταν ακόμα μεσημέρι όταν βγήκα και το φως έλαμπε. Μα κάποια στιγμή ο ήλιος έπεσε – και εμείς που βγήκαμε νομίζοντας πως μπήκε για τα καλά η άνοιξη, καταλάβαμε γρήγορα πως έκανε ακόμα κρύο. Επέστρεψα σπίτι κουκουλωμένος στο μπουφάν μου.