Υποθέτω εάν αναζητούσαμε ένα λογοτεχνικό αντίστοιχο της μουσικής του Πάκο ντε Λουθία, αυτό θα ήταν το Romancero Gitano ή ο Ματωμένος Γάμος του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα. Εκείνο που ο Λόρκα κοινωνεί με λέξεις, ο Πάκο ντε Λουθία μεταδίδει με τη μουσική του. «Εκείνο».
Εκείνο – να με συγχωρείτε για την επανάληψη, μα είναι σκόπιμη. Ο Φρόυντ αποκαλούσε «Εκείνο» (Id) το βαθύτερο, ασυνείδητο στρώμα του ψυχισμού. Η πηγή των ορμών και της φαντασίας, η πηγή του έρωτα, του ονείρου, της ελευθερίας δίχως όρια. Υπέροχο για κάποιους, επικίνδυνο για άλλους. Ελευθερία αχαλίνωτη, ακόρεστη, αχόρταγη. Η εικόνα του εφήβου Λόρκα να βλέπει τους τσιγγάνους της Ανδαλουσίας με μάτια που σπιθοβολούν.
Εκείνο που σου κάνει «κάτι» όταν ακούς τη μουσική του Πάκο ντε Λουθία. Φαντάσου να παίζει η μουσική, εκεί στο δωμάτιό σου κάποιο βράδυ… και τους τοίχους του σπιτιού να υποχωρούν από μια άγρια βλάστηση, ενώ το φως ενός ολόγιομου φεγγαριού τρυπάει τα παράθυρα. Η φύση κυριεύει την πόλη. Η ζωή – αυτή η γνώριμη ζωή της αστικής καθημερινότητας – παραδίδεται σε κάτι πέρα από τον χρόνο. Όσα ήξερες… ανήκουν στο χθες. Και θες να χαθείς, θες όλα να χαθούν… όσο και αν γνωρίζεις πως αυτά αποτελούν μια ρομαντική φαντασίωση. Μα για λίγο θες να χαθείς – να πετάξεις τις ανοησίες της καθημερινής τριβής και να φύγεις μακριά. Να γίνεις κάποιος άλλος… ή εκείνος που ήσουν πάντα. Άλογο ατίθασο, ταύρος μαινόμενος, ή κάποιο αγριολούλουδο.
Και ίσως τότε καταλάβεις τι είναι «εκείνο». Ίσως πετάξουν και τα δικά σου μάτια σπίθες. Ίσως μισήσεις τη μικρότητα των ανθρώπων, τον τακτικό ρυθμό του στρατιωτικού παραγγέλματος. Ίσως λατρέψεις την ακαταστασία, το πάθος, τη φωτιά. Εκείνο που φωνάζει όταν όλοι γύρω σου σιωπούν. Εκείνο που δημιουργεί μέσα στις στάχτες του κόσμου.
Ίσως τραγουδήσεις ματωμένα λόγια σαν αυτά [από τον «Ματωμένο Γάμο», μτφ: Ε. Μπελιέ]:
“Η νύχτα ξεψυχάει στην κόψη του λιθαριού.
Πάμε να βρούμε μια σκοτεινή γωνιά,
όπου θα σ’ αγαπώ για πάντα
και πια δεν θα με νοιάζουν οι άνθρωποι
και το φαρμάκι που χύνουν […]
Όπως η μια φωτιά την άλληνε φουντώνει,
έτσι κι η ίδια φλόγα κατακαίει
δυο στάχυα αγκαλιασμένα.
Πάμε!”
(Λόγια από το Φονικό Κουνέλι, Φλεβάρης 2025)
